حلم شعیب (قرآن)حلم به معنای نگهداری نفس و طبع از هیجان غضب است، و به معنای عقل نیز آمده است، در قرآن کریم ، واژه حلم به‌کار نرفته، اما از مشتقات آن، حلیم ، پانزده بار آمده است، در قرآن کریم، هم خدا و هم انسان‌ها با صفت حلیم مدح شده‌اند، در یازده آیه ، این صفت به خدا نسبت داده شده است و در بقیه آیات به پیامبران الهی ، یعنی حضرت ابراهیم ، فرزند ابراهیم (علیهما‌السلام ) که خدا فرمان به ذبح او داده بود و حضرت شعیب . ۱ - شعیب حلیمشعیب علیه السلام، فردی بردبار بود، حتی از دیدگاه مشرکان قومش: «قالوا یـشعیب... انک لانت الحلیم...؛گفتند ای شعیب...تو مرد بردبار ...هستی؟» ۱.۱ - مشخصه انسان حلیمکسی که به راستی حلیم و رشید است در جلوگیری و نهی از هر کسی که به نظرش می‌رسد کار بدی می‌کند عجله نموده و در انتقام از کسی که به نظرش می‌رسد مجرم است شتاب نمی‌نماید، بلکه صبر می‌کند تا حقیقت امر برایش روشن گردد، این است معنای حلم و این است طرز رفتار شخص حلیم و همچنین کسی که به راستی رشید است در هیچ کاری که در آن ضلالت و سردرگمی است اقدام نمی‌کند و تو که مردی رشید هستی چگونه به مثل چنین عمل سفیهانه‌ای که صورتی جز جهالت و گمراهی ندارد اقدام کرده ای؟! در این قسمت از آیه که او را مردی حلیم و رشید خواندند، چون از اینکه در جمله «انک لانت الحلیم الرشید»، مطلب را از سه راه تاکید کردند: یکی بوسیله حرف ان، و یکی بوسیله حرف لام، و یکی از این راه که خبر ان را جمله اسمیه آوردند، به دست می‌آید که خواسته‌اند به وجه قویتری حلم و رشد را برای آن جناب اثبات کنند تا ملامت و انکار عمل او و یا به عبارتی دیگر زشتی عمل او نمودارتر گردد زیرا عمل سفیهانه از هر کسی بد است ولی از کسی که حلیم و رشید است بدتر است و شخصی که دارای حلم و رشد است و هیچ شکی در حلم و رشد او نیست هرگز نباید به چنین عمل سفیهانه‌ای دست بزند و علیه حریت و استقلال فکری و عقیدتی مردم قیام نماید. با این بیان روشن شد که بسیاری از مفسرین در تفسیر این آیه دچار چه اشتباهی شده‌اند که توصیف آن جناب به حلم و رشد را نیز از باب استهزاء گرفته و گفته‌اند: منظور قوم مدین از این توصیف این بوده که بگویند: تو نه حلم داری و نه رشد بلکه مردی جاهل و گمراهی. ۲ - پانویس۳ - منبعفرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حلم شعیب». |